ZANDVOORDE - NOVEEN SINT-CORNELIUS: Is't voor de kinne of de zwinne?

Op een oude affiche (ca. 1810) van Sint Cornelius te Aalter lezen we volgende aanbeveling: “Alzo Zyne Heyligheyd ALEXANDER den VII(1655-1667) over eenige jaeren deze kerke begaeft heeft met het Bekkeneel (= schedel) van den Heyligen Martelaer CORNELIUS welken kostelyken schat te meer is te achten, mids de Vallende Ziekte onder het Bekkeneel haer plaetse is houdende, tegen de welke, als ook tegen Gichtigheden(= jicht) , lammigheyd ende meer andere quelagien (=kwellingen), den H. Cornelius is eenen bezonderen beschermer.”

In Het Wekelijks Nieuws van 6 februari 1987 vertelde pastoor Remi Clarysse aan een reporter zijn belevenissen tijdens de noveen ter ere van Sint-Cornelius te Zandvoorde. De noveen van St.-Cornelius te Zandvoorde loopt ieder jaar van 16 tot 24 september. Men komt er om te dienen voor de kinder- en veeziektes.

Over deze noveen had pastoor Clarysse nog een grappige anecdote in petto. Voor 14-18 sprak praktisch geheel Zandvoorde een soort van Waals dialect. En in die jaren was er hier een pastoor die geen of slecht Vlaams sprak. Als er mensen kwamen om te dienen voor St.-Cornelius vroeg hij: “Is 't voor de kinne of voor de zwinne?” Waarmee hij bedoelde of het voor de kinderen (kinne) of voor de zwijnen (zwinne) was!

De oorsprong van dit gezegde is moeilijk te achterhalen. Hetzelfde verhaal doet de ronde in het Wingense in betrekking tot de ommegang van Sint-Antonius abt met zijn zwijntje. Zijn concurrent Sint-Antonius van Padua draagt het kindje Jezus op zijn arm. Vandaar het onderscheid van de verering voor ’t Kindje of voor ’t Zwijntje! In de oude kerk te Zandvoorde stond ook een beeld van St.-Antonius van Padua.

Pastoor Clarysse vertelt verder:

St.-Cornelius wordt voornamelijk aanroepen voor de kinderziektes, de vallende ziekte en voor de veeziektes. Te Zandvoorde meestal voor de zwijnen en de konijnen. Op woensdag van de noveen is er plechtige kinderzegen te Zandvoorde. De groep van bedevaarders groeit de laatste jaren weer aan. Verleden jaar (1986) waren er maar liefst 73 kinderen afgekomen met hun ouders naar de kinderzegening. Ze krijgen dan een presentje in de vorm van een reep chocolade. Er komen veel mensen af naar de noveen ter ere van St.-Cornelius te Zandvoorde. Zelfs van Wervik, Komen, Wervicq-Sud en Noord-Frankrijk. De ommegang werd in de loop van de jaren enigszins aangepast. Er zijn hier geen kapelletjes rond de kerk. In het begin dat ik hier pastoor was, deden de mensen drie toeren al biddend rond de kerk. Nu hou ik nog een geleide ommegang met gebed aan de vier hoeken.

Toen men een deel van de sacristie ingericht had als kapel heeft pastoor Clarysse een klein beeldje van St.-Cornelius gekocht. Dat deze beeldjes nog te koop waren horen we in zijn verhaal hierover: “Onlangs kwamen twee mensen van Ploegsteert naar hier om te dienen. Ze hadden twee beeldjes van St.-Cornelius mee en vroegen me om ze te wijden. Ik vroeg hen verwonderd waar ze deze nog op de kop getikt hadden. Tot mijn grote verbazing zijn deze nog te koop in een winkel in de Boterstraat te Ieper (nvdr. toendertijd Devooght-Caenepeel). Meteen heb ik er zelf één aangeschaft voor onze winterkapel.”

Tenslotte vermelden we nog de broederschap van St.-Cornelius. Iedere eerste maandag van de maand is er een mis voor de ingeschrevenen van de confrérie. En als er iemand sterft van de ingeschrevenen, dan krijgen ze een gratis mis… aldus voor alle duidelijkheid pastoor Remi Clarysse in het Wekelijks Nieuws van toen.

Guido Vermeulen

Het aantal bedevaarders is nu wel drastisch geslonken. De traditie smeult zoals het geloof verder onder de asse van de verworvenheden van de moderne tijden al moeten we ook daar niet alle heil van verwachten. God komt ons evident helpend tegemoet in de wetenschap maar het zou verkeerd zijn die een goddelijke status aan te meten. Heiligen zoals Sint- Cornelius getuigen in hun doen en laten van een ijzersterk geloof en als wij daar deelgenoot van kunnen worden dan opent dat ook voor ons een schat aan genaden. Daarom is het zinvol het volksgeloof levendig te blijven houden en solidair te dienen. Of het nu voor 'de kinne of de zwinne' is, is uiteindelijk van ondergeschikt belang. De kerk is dagelijks doorlopend open. Zie ook Schema Vieringen.

• Volgende