11 NOVEMBER 2023 WAPENSTILSTAND: Verder werken aan vrede
Jo Hanssens, voormalig voorzitter van Pax Christi Vlaanderen, betoogt: ‘Oorlog ontstaat niet omdat we elkaar elke dag haten, maar omdat we niet elke dag aan vrede hebben gewerkt.’ Maar hoe doe je dat, alle dagen aan vrede werken?
De vredesbeweging staat vandaag voor een moeilijk vraagstuk: kan opkomen voor vrede nog enkel een zaak blijven van ijveren voor ontwapening en geweldloosheid, of mogen volgens de vredesbeweging een volk dat onder de voet wordt gelopen, en een land dat in puin wordt geschoten door een agressor die oorlogsmisdaden pleegt en burgers viseert, ook rekenen op onze wapenleveringen?
Is het goed is om massaal wapens te leveren aan Oekraïne? Enerzijds is het land in een toestand van wettige zelfverdediging, anderzijds worden die wapens gebruikt om mensen te doden. Hoe kunnen we dit verzoenen met de evangelieteksten die stellen dat we onze linkerwang moeten aanbieden wanneer iemand ons op de rechterwang slaat? Is geweldloosheid altijd de goede oplossing? Is vanuit een naïeve geweldloosheid toekijken tot een land vernield is, de staat bezet, de bevolking uitgemoord en de vrijheid afgenomen geen vorm van schuldig verzuim? Vooral veel lastige vragen ... die ons geweten pijnigen.
Misschien al een begin maken met hoe we kunnen omgaan met conflicten in onze kleine kring, in de familie, op het werk…? Moeten we altijd toegeven omwille van ‘de lieve vrede’? Hoe assertief reageren, bijvoorbeeld op domheid, onverdraagzaamheid, racisme…, zonder agressief te zijn, aan te vallen en te kwetsen?
Vaak is het goed om niet onmiddellijk en impulsief te reageren. Door meditatie en gebed kan je innerlijke stilte vinden die leidt naar innerlijke vrijheid en vrede: een toestand van niet denken en niet doen. Vanuit de innerlijke vrede kijk je anders naar agressieve mensen en vind je wellicht een passend antwoord, duidelijk én toch respectvol. In haar boek ‘Compassie’ stelt Karen Armstrong dat alle grote religieuze stromingen minstens één strekking hebben die uitgaat van de regel van wederkerigheid:
‘doe niet aan anderen wat je niet zelf wilt aangedaan worden’ of positief gesteld: behandel (alle) anderen (altijd en overal) zoals je zelf wilt behandeld worden’. Dit werd voor het eerst geformuleerd door Confucius (6e eeuw vr. Christus). Door meditatietechnieken kan je ertoe komen alle mensen te zien als je eigen broer en zuster. Wij delen allemaal het mens-zijn en alle mensen delen de ‘pijn van het zijn’. Wie echt vanuit zulke instelling kan leven, is in staat anderen, ook zijn vijand, vredevol te behandelen.Is innerlijke vrede en universele compassie voldoende om vrede te bewerkstelligen in de wereld? Moeten we niet ook openlijk actievoeren om maatschappelijk en economisch geweld te weren en om structurele rechtvaardigheid tot stand te brengen. Is er naast meditatie en compassie ook nood aan concreet maatschappelijk en politiek engagement, inzet, burgerlijke ongehoorzaamheid, revolutie…?
Is vrede mogelijk zonder rechtvaardigheid?
De 11.11.11 actie, de adventsactie van Welzijnszorg en de vastenactie Broederlijk Delen roepen ons alvast op om het ganse jaar door als een ‘hardcore activist’ door het leven te gaan. De ‘25% revolutie’ leert zelfs dat de inzet van een betekenisvolle minderheid het tij kan doen keren.
"Elke oorlog maakt dat de wereld er erger eraan toe is dan voorheen. Oorlog is altijd een mislukking van de politiek en van de mensheid, een schandelijke capitulatie, een hartverscheurende nederlaag ten opzichte van de machten van het kwaad. Laten we het niet bij theoretische discussies laten, maar de wonden van de slachtoffers aanraken, ons inleven in het leed van de getroffenen. Laten we nog eens kijken naar die vele burgers die afgeslacht zijn en als ‘randschade’ beschouwd worden. Laten we het de slachtoffers zelf vragen. Laten we denken aan de vluchtelingen en ontheemden, aan wie lijden onder de gevolgen van nucleaire straling of chemische aanvallen, aan de moeders die hun kinderen verloren, aan de kinderen die verminkt zijn of van hun jeugd beroofd zijn. Laten we luisteren naar de waarheid die deze slachtoffers van geweld vertellen, laten we met hun ogen naar de werkelijkheid kijken en met een open hart naar hun verhalen luisteren. Zo zullen we de onpeilbare diepte van het kwaad in het hart van de oorlog kunnen herkennen en het zal ons niet meer storen dat ze ons omwille van onze keuze voor de vrede als naïevelingen bestempelen."
Paus Franciscus in Fratelli Tutti #261.
Hits: 2136