CONGO, zo arm en zo  rijk tegelijkertijd, wat een tegenstrijdigheid!

Velen onder ons hebben op één of andere manier een affiniteit, een link, een mooie foto, een familielid, een voorwerp of noem maar op, gelinkt aan Congo. Zo ook Broederlijk Delen. Broederlijk Delen vindt namelijk zijn roots in dit gigantische land in Centraal Afrika. Toen er in 1961, net na de onafhankelijkheid, een grote hongersnood heerste in de Kasaï, kwam er een oproep vanuit de katholieke kerk. Deze riep bij monde van Kardinaal Van Roey op om in de vastenperiode een gift te doen voor een volk in nood: de verdreven Balubabevolking. Broederlijk Delen was geboren.

In al die jaren is de manier van werken van Broederlijk Delen ontzettend veranderd: geen noodhulp meer, maar samenwerken met lokale organisaties die heel goed weten hoe ze de problemen moeten aanpakken. Want ook al is Congo al 60 jaar onafhankelijk, is het een heel rijk land aan grondstoffen, toch blijft de bevolking er ontzettend arm. Ook de manier van kijken naar Congo, is heel vaak te eenzijdig. Als Congo ter sprake komt, dan zijn het vaak dezelfde verhalen, personen en stukken geschiedenis die naar voor komen. Maar er is zo veel meer …

Wisten jullie dat…

Wisten jullie bijvoorbeeld dat

… de Congorivier de 2de langste rivier van Afrika is (na de Nijl) met zijn 4677 kilometers? 

… Congo het tweede grootste regenwoud ter wereld heeft, naast het Amazonegebied? 

… als je een Congolees beleefdheidshalve vraagt hoe het gaat, hij veelal antwoordt: ‘Ça va un peu’?  … het nationaal park Virunga in het Oosten van Congo het eerste nationale park van Afrika was en dat dit onder andere gekend is voor zijn berggorilla’s? Dat hier kort geleden 6 parkwachters om het leven zijn gekomen en dat dit te maken heeft met de blijvend moeilijke situatie in Oost-Congo?

… toerisme in Congo geen evidentie is, terwijl het een prachtig land is? … Nadia Nsayi van 2010 tot 2019 als beleidsmedewerker Congo bij Broederlijk Delen en Pax Christi Vlaanderen werkte en dat ze vorig jaar ‘Dochter van de dekolonisatie’ uitbracht, een meeslepend verhaal waarbij haar familiegeschiedenis samenvalt met 100 jaar kolonisatie en dekolonisatie? Ze vertelt over het fundamenteel onrechtvaardig systeem dat men kolonisatie noemt, de hedendaagse erfenis in de vorm van de Congolese aanwezigheid in België en het belang van Belgische excuses, gekoppeld aan een oprecht dekolonisatieproces.

Congo, verleden , heden en toekomst

Heel vaak wordt Congo inderdaad gelinkt puur aan zijn koloniaal verleden, alsof het het enige is wat er over het land te vertellen valt. Uiteraard is de recente geschiedenis van Congo bijzonder complex, maar er is zo veel meer dan die beknopte geschiedenis die wij hier bij ons in België goed kennen. Zo bestond al heel lang een grootse politieke en culturele structuur voor de kolonisatieperiode,, het Koninkrijk Kongo. Jammer toch dat  we dit bijna niet terugvinden in geschiedenisboeken of op tijdslijnen van het land.

Niettemin, het zit nog steeds niet snor in Congo. Nog steeds strijdt men er om een menswaardig leven. Vreemd toch, want Congo is  eigenlijk een ongewoon land , rijk aan grondstoffen en met een gunstig klimaat in functie van de landbouw . De uitdagingen zijn er echter bijzonder groot:

1. corruptie, onveiligheid en de afwezigheid van staatsgezag buiten grote steden;

2. de landbouw is volledig aan zijn lot overgelaten;

3. een infrastructuur (o.a. wegen) ;

4. massale inpalming van landbouwgrond;

5. ongeletterdheid en gelatenheid van de bevolking;

6. zwakke sociale positie van vrouwen en jongeren.

En deze uitdagingen kaderen dan ook de complexiteit waarin de Congolezen en dus ook de partnerorganisaties en boerenbewegingen waarmee Broederlijk Delen werkt, moeten leven en werken.

Broederlijk Delen in Congo

Broederlijk Delen in Congo, dat is  timmeren aan de weg van een waardig leven op het platteland  en de weg van vrede! Hierbij is er speciale aandacht voor vrouwen en jongeren. De focus ligt ook op de uitbouw van mondige en weerbare boerenbewegingen. Bovendien wordt er getrokken aan de kar van het politiek werk en van actie.

Er is een streekprogramma in Kwilu, territoire de Bagata en Bulungu en één in Kasai Oriental, territoire de Kabeya, Kamuanga en Lupatapata (deze laatste is in afbouw). De boer staat hierbij centraal en heel concreet verbeteren 4.200  landbouwhuishoudens  hun levensomstandigheden. Eén van de pijlers van de partnerorganisaties is de ‘verhoging van de landbouwproductiviteit’ door de productie van kwalitatief zaaigoed, door participatieve onderzoeksacties door boeren op experimentele veldjes in de dorpen en door het uitdragen van eenvoudige toegankelijke oplossingen (agro-ecologie) naar familie. Daarnaast wordt er ook gewerkt aan: de organisatie van de vermarkting van de landbouwgewassen van de families door de boerenunies, ruraal ondernemerschap op niveau van families en boerengroepen, het uitbouwen van slagvaardige boerenunies en boerenbeweging, jongeren en vrouwen actief laten deelnemen aan het programma. Bovendien wordt er gewerkt aan actief burgerschap, lobbying en beleidsbeïnvloeding.

Een concreet voorbeeld van hoe Congolese boeren timmeren aan de weg naar een ander systeem door letterlijk hun systeem/hun manier van werken te veranderen, vinden we in Mikwi. Het afbranden van de gronden is een gebruik waarmee de boeren in Mikwi zijn opgegroeid. Hun ouders en grootouders maakten op deze manier de gronden weer gebruiksklaar voor een nieuwe oogst. MAAR…. Deze ongecontroleerde bosbranden leiden soms tot het afbranden van huizen en dorpen met dodelijke slachtoffers als gevolg. Ook de biodiversiteit ging erop achteruit. Boerenorganisatie COPMIKWI brengt nu groepen samen om op experimentele velden aan de slag te gaan met groenbemesters. Deze velden worden ingezaaid of beplant met lokale planten om de grond vruchtbaar te maken. De plaats van deze velden is niet willekeurig. Ze liggen op locaties waar veel plaatselijke boeren voorbij komen. Op deze manier zien ze dat het ook anders kan en ze beginnen zelf vragen te stellen. Het systeem wordt hier grondig veranderd van onderuit uit en dit heeft sowieso grote voordelen: hogere opbrengsten en inkomsten, bescherming van het milieu en de biodiversiteit, het terug in ere herstellen van het bos, het tegengaan van klimaatverandering.

Zoals Herculan, voorzitter van COPMIKWI het zelf heel mooi verwoordt: ‘De lokale overheden zeggen dat ze ons begrijpen en willen ondersteunen. Maar verandering gaat traag in Congo. Ze zeggen ons dat we geduld moeten hebben. Maar wij blijven niet wachten, wij gaan vooruit. Beetje bij beetje komen we er!’

• Vorige
• Volgende