FIGUREN IN DE KERSTSTAL Wondere tekens
Wat is de betekenis van de figuren in de kerststal? In december 2019 bracht paus Franciscus een bezoek aan het Italiaanse plaatsje Greccio. Daar evoceerde Sint-Franciscus rond Kerstmis 1223 voor het eerst het tafereel van Jezus’ geboorte met een kerststal, het begin van een aloude traditie. De paus vatte zijn gedachten over de betekenis van de kerststal toen samen in een apostolische brief, Admirabile signum (Wonderbaarlijk teken). Daarin benadrukte hij het belang van de kerstviering, en gaf hij een betekenis aan de kerststal, de omgeving en alle figuren die we er doorgaans in onderbrengen:
Afbeelding: Schilderij Domenico Ghirlandaio Italiaanse meester XVe eeuw
De kerststal
‘Door in een kerststal geboren te worden, begint God zelf de enige, ware revolutie die de ongewenste en uitgestoten mensen hoop en waardigheid geeft: de revolutie van de liefde, de revolutie van de tederheid.’
De sterrenhemel
‘Denken we maar aan alle keren dat de nacht ons leven verduistert. Welnu, zelfs op die momenten laat God ons niet in de steek, maar is Hij er om onze cruciale vragen over de zin van ons leven te beantwoorden. (…) Zijn nabijheid brengt licht in de nacht en verlicht hen die door de diepe duisternis van het lijden gaan.’
Het landschap met oude huizen, paleizen en ruïnes
‘Deze ruïnes zijn bovenal het zichtbare teken van de gevallen mensheid, van alles wat in verval raakt, vergaat en teleurstelt. Dit scenario verwijst naar het nieuwe van Jezus midden deze oude wereld. Hij is gekomen om te genezen en te herbouwen, om de oorspronkelijke pracht van ons leven en onze wereld te herstellen.’
Bergen, beekjes, schapen en andere dieren
‘Hoe ontroerd kunnen we zijn als we de bergen, beekjes, schapen en herders in de kerststal plaatsen. Zo herinneren we ons de woorden van de profeten dat heel de schepping participeert aan het feest van de komst van de Messias.’
Herders
‘In tegenstelling tot zoveel mensen die zo druk bezig zijn met duizend dingen, worden de herders de eerste getuigen van het essentiële: de gave van de verlossing. Het zijn de nederigste en armste mensen die in staat zijn om de gebeurtenis van de menswording te ontvangen. De herders antwoorden op Gods verlangen om in het kind Jezus ons te ontmoeten door Hem in grote liefde en dankbare verwondering tegemoet te gaan.’
De engelen en de ster van Bethlehem
‘Een teken dat ook wij geroepen zijn om ons naar de grot te begeven en de Heer te aanbidden. (…) Dankzij Jezus laat deze ontmoeting tussen God en zijn kinderen onze godsdienst geboren worden en draagt ze bij tot haar unieke schoonheid die zo prachtig tot uiting komt in de kerststal.’
Bedelaars
‘Ook zij hebben het volste recht om dicht bij het kind Jezus te staan zonder dat iemand hen kan wegjagen of weghouden van de geïmproviseerde kribbe waar deze armen helemaal niet uit de toon vallen. Integendeel, de armen staan erg dicht bij dit mysterie en zijn vaak het best in staat om Gods aanwezigheid in ons midden te erkennen. De arme en eenvoudige mensen in de kerststal herinneren ons eraan dat God mens is geworden voor hen die zijn liefde het meeste nodig hebben en zijn nabijheid afsmeken. (…) De kerststal leert ons duidelijk dat we ons niet mogen laten misleiden door weelde en door vluchtige beloften van geluk.’
Andere figuranten
‘Vaak plaatsen kinderen, maar ook volwassenen, graag nog andere beelden in de kerststal die schijnbaar niets met de evangelieverhalen te maken hebben. Deze creativiteit wil aantonen dat er in deze volledig nieuwe, door Jezus onthulde wereld plaats is voor al wat menselijk is en voor ieder schepsel. Van de herder tot de smid, van de bakker tot de muzikant, van de vrouwen met een waterkruik tot spelende kinderen – dit alles spreekt over heiligheid in het dagelijkse leven, over de vreugde om alledaagse dingen op een bijzondere manier te volbrengen, als Jezus zijn goddelijk leven met ons deelt.’
De drie wijzen
‘Toen deze wijze en rijke heren uit het Oosten de ster zagen, gingen ze op weg naar Bethlehem om Jezus te ontmoeten en Hem goud, wierook en mirre als geschenken aan te bieden. Die gaven hebben ook een allegorische betekenis: met goud eren ze Jezus’ koningschap, met wierook zijn goddelijkheid, met mirre zijn heilige menselijkheid die dood en begrafenis zal ondergaan. Als we naar dit tafereel van de kerststal kijken, worden we opgeroepen na te denken over de verantwoordelijkheid van elke christen om het Evangelie te verspreiden. (…) De wijzen leren ons dat mensen langs een heel lange weg tot Christus kunnen komen.’
Maria
‘Maria is een moeder die haar kind aanschouwt en het aan iedere bezoeker laat zien. Dit beeld doet ons nadenken over het grote mysterie waarin deze jonge vrouw betrokken werd toen God op de deur van haar onbevlekte hart klopte. Met volledige en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid antwoordde Maria op de boodschap van de engel die haar vroeg om de Moeder van God te worden.’
Jozef
‘Naast Maria staat Sint-Jozef in een beschermende houding tegenover het Kind en zijn moeder. Hij wordt meestal afgebeeld met een stok in de hand en soms houdt hij een lantaarn vast. Sint-Jozef speelt een belangrijke rol in het leven van Jezus en Maria. Hij is de bewaker die zijn gezin altijd beschermt. Wanneer God hem waarschuwde voor de dreiging van Herodes, aarzelde hij niet om naar Egypte uit te wijken. En zodra het gevaar geweken was, bracht hij het gezin terug naar Nazareth, waar hij als eerste de opvoeding van Jezus als kind en als jongere op zich nam. Jozef koesterde in zijn hart het grote mysterie rond Jezus en Maria, zijn echtgenote en als een rechtvaardig man vertrouwde hij zich altijd toe aan de wil van God en voerde die ook uit.’
Kindje Jezus
‘God toont zich aan ons als een kind zodat wij Hem kunnen omarmen. (…) De geboorte van een kind wekt vreugde en verwondering omdat het ons het grote mysterie van leven laat zien. Als we de ogen van een jong echtpaar zien schitteren bij het kijken naar hun pasgeboren kindje, begrijpen we de gevoelens van Maria en Jozef die, kijkend naar het kindje Jezus, Gods aanwezigheid in hun leven ervaarden.’
Hits: 4290