ASWOENSDAG in 5 vragen en antwoorden

Laatst bijgewerkt: woensdag 13 december 2023 Gepubliceerd: donderdag 11 februari 2021 Geschreven door Lode Caes

Op Aswoensdag begint de veertigdagentijd. Een 'eigen-aardig' feest dat nogal wat vragen oproept. Christenen laten zich die dag tekenen met een askruisje, dat herinnert aan de eindigheid van het leven. Enkele van de meest gestelde vragen ...

#1Waarom as?

‘As’ staat duidelijk symbool voor vergankelijkheid. Vanuit het besef dat het ieder moment met ons gedaan kan zijn, kunnen we maar geen tijd verspillen om ons te verzoenen met anderen en met God. Maar as heeft ook een reinigende kracht. Vroeger werd er zelfs mee gewassen. En een braakland afbranden maakt de grond vruchtbaar en schept ruimte voor nieuwe gewassen.

Askruisjes bestaan – volgens de precisie van de voorganger – in alle vormen en maten. Dat mag blijken uit onderstaande eerder humoristisch (engelstalige) cartoon.

#2Wat gebeurt er precies in de viering van Aswoensdag?

Vlak voor of zelfs tijdens de viering verbrandt de voorganger palmtakken van de Palmzondagliturgie een jaar eerder. De as daarvan wordt na de evangelielezing en de homilie gezegend. Het bijbehorende gebed onthult de bedoeling van dit ritueel: dat wij met een zuiver hart het paasmysterie kunnen vieren.

Vervolgens besprenkelt hij de as met wijwater. Gelovigen komen naar voren en ze worden getekend met een kruisje van het mengsel op hun voorhoofd. Ondertussen zegt de voorganger tegen ieder afzonderlijk: Mens, gedenk dat gij stof zijt, en tot stof van de aarde wederkeert. In plaats van dit citaat uit Genesis (hoofdstuk 3, vers19) kan hij ook de oproep van Jezus aan het begin van zijn openbaar leven opnemen: Bekeer u en geloof in de blijde boodschap (Marcus 1,15).

#3 Is Aswoensdag een triestig feest?

De asoplegging en ook de lezingen van die dag zijn duidelijke oproepen tot bekering en verzoening.

- Scheurt uw hart en niet uw kleren, keert terug tot de Heer uw God, want genadig is Hij en barmhartig, lankmoedig en vol liefde. (Joël 2, 12-18)

- Wij smeken u in Christus’ naam: laat u met God verzoenen! Nu is er de gunstige tijd, vandaag is het de dag van het heil. (2 Kor 5, 20-6,2)

- De evangelielezing voegt daar nog drie wegen aan toe om die periode van bekering te realiseren: aalmoezen geven, bidden en vasten. Jezus pleit daarbij voor nederigheid en oprechtheid ‘in de binnenkamer’ van ons hart. (Matteüs 6, 1-6.16-18)

Toch is Aswoensdag geen triestig feest. We worden niet platgedrukt door onze tekortkomingen, maar ervan bevrijd! God kijkt al naar ons nog vóór we ons omgekeerd hebben naar Hem. Aswoensdag is een feest van thuiskomen, om met hernieuwde moed en kracht naar Pasen op te gaan.

#4 Waarnaar verwijst het getal 40 in veertigdagentijd?

De veertigdagentijd begint met Aswoensdag en eindigt met paaszaterdag. Als je de zondagen, waarop nooit gevast wordt, niet meetelt, kom je aan 40 dagen.

40 is in de Bijbel het getal dat doet denken aan een tijd van inkeer en overgang. Zo verbleef Noach 40 dagen en nachten in de ark. Het volk Israël trok 40 jaar door de woestijn. En Jezus verbleef zoveel dagen in de woestijn.

#5 Waarom spreken we tegenwoordig meer van veertigdagentijd dan van vasten?

Vroeger werden tijdens de veertigdagentijd geen vlees of eieren genuttigd. Vandaag houdt de kerk nog enkel vast aan Aswoensdag en Goede Vrijdag als vastendagen (en bij uitbreiding alle vrijdagen van de veertigdagentijd). De voorbereiding op Pasen gebeurt immers niet enkel door vasten. Meer dan een oefening in onthechting is de veertigdagentijd voor christenen een periode van solidariteit en spiritualiteit: delen van je overvloed (met name via Broederlijk Delen) en aandacht voor het gebed.

Toch wordt het vasten zelf vandaag herontdekt, vooral onder invloed van de islamitische ramadan en trends zoals ‘Tournée Minérale’ en ‘Veertig Dagen zonder Vlees’. De meeste gelovigen kijken naar wat zich op dat moment opdringt: minder alcohol of koffie drinken, de fiets gebruiken in plaats van de auto, ontspullen. Maar ook meer aandacht schenken, meer verdragen, meer blijdschap verspreiden. Vasten heeft vooral een verbindende kracht. Je doet het niet voor jezelf, maar voor de ander, voor God.

(Kerknet redactie)

Agenda