HEMELVAART: Kun je je hemel verdienen?
Afbeelding © Aatlas via Pixabay
Voor wat hoort wat! Loon naar werken! Zo'n militante uitspraak staat wel goed op de vooravond van ‘Rerum Novarum’, het feest van de Christelijke Arbeidersbeweging – nu Beweging.net – en tot nader order nog altijd gekoppeld aan Hemelvaartsdag. Door rechtvaardigheid bewogen, protesteren we enerzijds vlug – en terecht – als we vinden dat het verdiende loon te laag is, maar anderzijds ook, als we vinden dat een straf niet navenant de gepleegde feiten is. Dan klopt de balans niet. We staan allemaal een beetje als boekhouders is het leven en wie weet speelt dat, nu al en straks, ons misschien parten aan de hemelpoort ...
De vraag is immers: kun je wel geheel op eigen kracht (foto) de hemel wel verdienen? En dan nog moet je bij voorbaat al een onderscheid maken tussen die hemel na de dood in het hiernamaals en die andere hemel voor de dood in het hier-nu-maals. Die hemel op aarde, het geluk van hier-en-nu in het leven van alledag, want dat willen we ook allemaal, daar doen we toch veel, zo niet alles voor.
Als het om het hiernamaals gaat, hoor je mensen wel eens zeggen: “Hij of zij heeft zoveel goeds gedaan, dat als er iemand z'n hemel verdient, het hem of haar wel is.” Vroeger werd er heel veel gesproken over de hemel verdienen, door goede werken, door volle aflaten en door de genade van de sacramenten. En als iemand het heel moeilijk had, dan werd hij wel eens getroost met de woorden: “Neem het maar zoals het komt, want je verdient er je hemel mee.”
Die opvatting zit er vandaag onbewust nog altijd diep in. Dat prestatie-geloven, deze spiritualiteit van krachtpatsers is ons met de paplepel ingelepeld. Generaties moedermelk lijken er wel mee besmet. Maar om nu te antwoorden op de vraag of je de hemel na dit aardse leven echt kunt verdienen. Dan moeten we nederig zeggen dat dit niet het geval is. Tenminste niet in de zin waarop wij het woord ‘verdienen’ verstaan: ‘als iets waar je recht op hebt’.
Als je zoveel uur gewerkt hebt, dan heb je volgens die of gene ‘cao’ recht op deze beloning. En als je die baan hebt, dan heb je recht op dat inkomen. En als je werkloos bent geworden of arbeidsongeschikt, dan heb je in ons land gelukkig nog recht op een uitkering. Maar hoe goed een mens ook geleefd heeft: hij heeft nooit recht uit zichzelf op de hemel. Het is bijlange niet zo dat we hier zijn om punten te verzamelen in dit leven. Ook het reïncarnatiegeloof, als een immer toegestane herkansing, is in hetzelfde bedje ziek. Jezus reikt ons een totale bevrijding aan, als we maar gelovig in het leven staan. En ja, dat christelijk geloof gaat ons voorstellingsvermogen en onze moraal-van-alledag ver te boven. Daarom is het ook zo moeilijk om het aan te nemen. Ook het gratuïte ervan zit ons dwars.
We mogen hopen dat God ons na dit leven laat delen in zijn leven, in zijn hemel, maar meer dan die hoop hebben we niet. En toch zijn we niet overgeleverd aan zijn willekeur want de Vader is wel degelijk rechtvaardig … maar zijn barmhartigheid slaat werkelijk alles. Aan ons om dat aan te nemen of niet. Aan ons om tot geloof en overgave te komen… of zo'n geloof te verwerpen en daarmee onszelf terug te werpen.
Maar ook als het gaat om geluk in het leven, om een stukje hemel hier en nu, ook dan moet je eerlijkheidshalve toegeven: die hemel, dat geluk kun je niet echt verdienen, toch niet in de zin van er recht op te hebben. Het gaat niet zo: ik leef goed en dus heb ik recht op geluk. Als mensen pech hebben, ziekte of andere tegenvallers, dan hoor je wel eens zeggen: “Dat heeft hij niet verdiend”. Of mensen zeggen zelf: “Waar heb ik het aan verdiend”. Geluk en pech in het leven zijn niet te verdienen.
Wel is het zo dat je je levensgeluk en dat van een ander, hier en nu, een groot stuk zelf in de hand hebt. Je kunt van je leven ook een puinhoop maken en dan vraag je om ongelukken. Je kunt heel veel doen om met elkaar en voor elkaar jezelf en anderen gelukkig te maken. Je kunt heel veel doen om verdriet en pijn te lenigen, met elkaar en voor elkaar. Daar zijn veel mensen in onze christelijk geïnspireerde verenigingen nog altijd hard mee bezig. En wie zo vanuit zijn geloof handelt, voelt zich ook gelukkig, maar toch kan niemand de garantie geven dat er dan geen nare dingen gebeuren in je leven die je levensgeluk bederven. Je hebt er geen recht op. We kunnen er alleen maar toe bijdragen en hopen dat niets ons levensgeluk verstoort en daar dan desondanks veel liefde en mededogen tegenover stellen en ons in alle omstandigheden gedragen voelen in het geloof en de nabijheid van Jezus Christus.
Hits: 7000