BIDDEN IN DE VEERTIGDAGENTIJD: Een woord dat omhelst

Laatst bijgewerkt: zondag 30 april 2023 Gepubliceerd: vrijdag 10 maart 2023

“Het is een groot wonder, dat het eeuwige Woord van de Almachtige in mij woning zoekt, in mij geborgen wil zijn als de zaadkorrel in de akker. Gods Woord is niet geborgen in mijn verstand maar in mijn hart.” Met deze inleidende woorden van Dietrich Bonhoeffer, zet bisschop Lode Aerts ons aan om met dat biddend Woord van God in ons, zelf tot gebed te komen en zo geheel en al op tocht door de veertigdagentijd het wonder van Pasen te begrijpen. Een expeditie in zes stappen.

Het geloof is onvruchtbaar als het niet vanuit het hart kan opschieten. Daar huist een groot geheim dat niets liever wil, dan dat we het zouden (h)erkennen. Zoals iemand die liefheeft, geraakt wordt door het unieke in een ander en dat teder en attent wil bevestigen. Het mooiste wat een mens dan kan overkomen, is dat dat verlangen wederkerig wordt in vriendschap en liefde. Het is het verhaal van zoveel geliefden. Zo gaat het ook met God en de mens en het gebed kan ons daarbij helpen. Bidden vraagt om aandacht, stilte, luisterbereidheid, lof- en dankzegging en om het klagen van nood.

Aandacht

voor de verschillende signalen die Hij naar ons toezendt. Daar begint het mee. Maar in een wereld waarin we zo versnipperd leven, is dat niet evident. Het is zoals in het verkeer. Langs de weg staat een oerwoud aan verkeersborden en richtingsaanwijzers waar we achteloos en verstrooid aan voorbijrijden. We zien door het bos de bomen niet meer.

Stilte

helpt ons ontvankelijk worden. Stilte is meer dan mondje-toe of beeld-zonder-klank. Het is als de taal van de liefde van twee mensen, die elkaar door en door kennen. Die gewoon blij zijn, dat de ander er is. Meer dan ooit is de stilte schaars en een kostbaar goed geworden in een stortvloed van boodschappen via sociale media allerhande. Zelfs onze liturgie lijdt er onder. Symbolen moeten niet keer op keer ten treure toe worden geduid. We mogen er gewoon op vertrouwen dat ze werken. En hoorde de profeet Elia op de berg Horeb God niet in het ruisen van een bries (in de grondtekst: ‘de stem van een fijn zwijgen’) en niet in donder en bliksem.

Stilte brengt ons in contact met onszelf, met onze toekomst die God voor ons voltooit. Stilte is even geduldig off-line gaan in een tijd waar we steeds on-line en bereikbaar moeten zijn. Dat is trouwens nog nooit eenvoudig geweest. Augustinus zei het al: “Geen groter werk dan niet, of te stoppen met werken”.

Luisteren

God spreekt, bij manier van spreken dan. Hij leeft dan wel in ontoegankelijk licht, maar toch wil Hij zich laten kennen. Met Kerstmis vieren we dat Hij onder ons is komen wonen. In Jezus’ doopsel horen wij Hem zijn liefde voor mensen uitspreken. Huub Oosterhuis verwoordt het zo in een lied:

“Hij doet met ons, Hij gaat ons in en uit. Heeft in zijn handen onze naam geschreven. De Heer wil ons bewonen als zijn huis, plant als een boom in ons zijn eigen leven, wil met ons spelen, neemt ons tot zijn bruid en wat wij zijn, Hij heeft het ons gegeven.”

Daartegenover stelt

Henri Nouwen:

“Bidden is toch wel moeilijk, want het vraagt om een houding, waarbij je de Ander laat binnenkomen tot in het centrum van je persoon, om Hem daar te laten spreken, om Hem daar de gevoelige plaatsen te laten aanraken, om daar te geven wat we liever in het duister laten … Het roept bij ons verzet op en dat verzet tegen het gebed, is het verzet van onze dichtgeknepen handen.”

Ons leven is een stal. En voor we Hem binnenlaten, ruimen we die liever eerst wat op. Maar Hij zegt: doe geen moeite, ik ben dat gewoon, ik ben er geboren. Als je Hem binnenlaat wordt alles vanzelf properder.

‘Spreek dan Heer, ik luister’. De Bijbel vertelt niets anders over zoveel mensen, die voor ons naar God hebben geluisterd. Zijn boodschap is altijd hetzelfde. Een kind kan het verstaan. ‘Er is Iemand die van je houdt, die van iedereen houdt.’ Het is een liefdesbrief die zich telkens in alle wel en wee herhaalt. Wanneer we daar aandacht voor hebben, er stil en luisterbereid voor openstaan dan gebeurt het ook aan ons als een omhelzend woord zoals gevisualiseerd op de foto.

Zo wordt bidden leven . ‘Bid en werk’ - ‘Ora et labora’. Zoals de trappisten vroeg opstaan, de Schrift lezen, tot rust komen, zoeken wat er best zou gebeuren, God danken en om hulp vragen en het dan ook in de praktijk brengen.

Loven

is vertrouwvol complimenteren, zeggen of zingen ‘Met U gaat het gaan’. ‘Magnificat’, zei Maria. Het is zoals vandaag ‘liken’ op Facebook. Een pluim geven. Het is elkaar gratuit en ongedwongen genegen zijn. Bidden is meer dan krachten opdoen om nuttig te wezen. Kardinaal Danneels waarschuwde ooit dat ons gebed niet mag verworden tot ethiek ten koste van mystiek. In die zin mag zelfs vasten best vrolijk zijn, doorheen het lijden nog blij vooruitzien en focussen om wat ons met Pasen te wachten staat. Zoals Sint-Franciscus het ons blind en verworpen voordeed met zijn uitzinnige lofzang het ‘Zonnelied’.

Danken

is zoals moderne Grieken nu ‘eucharisto’ zeggen. Ondanks alle onzekerheden en uitdagingen komt alles goed omdat God er is en ons niet loslaat. Zo volgt ook in de eucharistieviering na het loven en het luisteren in de woorddienst ‘het grote dankgebed’.

Nood klagen

Soms vragen we te gauw dingen waarvoor we best zelf kunnen instaan. Soms lijken we er ons te gemakkelijk van af te maken met te vlug uitgesproken voorbeden. We moeten niet te veel vragen maar ook niet te weinig en we mogen best onze noden of angsten en die van anderen klagen. Job deed het ‘uit diepten van ellende’ zoals Jezus nadien op het kruis. “Mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten”. Een klaagzang die eindigt in volle overgave en de verlossing van Pasen.

“Heer, leer ons bidden”, vroegen de leerlingen en Jezus leerde hun bidden met de woorden van het Onzevader. Het eerste deel is nog min nog meer een smeekgebed, waaronder een innig verlangen tot vereniging schuilgaat. ‘Maranatha’ - ’Kom toch gauw’, de bede waarmee de Bijbel zelf eindigt. In het tweede deel horen we dan hoe de mens en de wereld verandert als Hij God mag zijn in zijn leven. Hoe er genoeg is voor iedereen, hoe de spons geveegd wordt over alles wat misloopt en hoe het kwade dan wijkt.

In de eerste eeuwen van de christenheid was dit gebed van zo’n grote intimiteit dat het enkel aan de bisschop toekwam het over te leveren.